Tân Quang – một miền đất nép mình bên dòng sông Lô – mang trong mình vẻ đẹp rất riêng của vùng trung du miền núi phía Bắc: vừa hùng vĩ, vừa hiền hòa, vừa thấm đẫm hơi thở văn hóa bản địa. Khi đặt chân đến đây, điều đầu tiên chạm vào cảm xúc của du khách không phải là sự ồn ào hay náo nhiệt, mà là cảm giác nguyên sơ và bình yên: núi rừng trùng điệp, suối nguồn trong vắt, bản làng yên ả dưới chân đồi và nếp sống cộng đồng còn vẹn nguyên qua thời gian.
Chính vẻ đẹp ấy tạo nên một Tân Quang độc bản – không bị hòa lẫn vào bất kỳ điểm đến nào khác. Và cũng từ sự nguyên bản ấy, Tân Quang mở ra tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái – văn hóa theo hướng bền vững trong tương lai: du lịch không chỉ để ngắm nhìn mà còn để chạm, để sống cùng, để hiểu sâu hơn về con người và vùng đất.
Ẩm thực bản địa – hương vị của núi rừng và ký ức cộng đồng
Ẩm thực Tân Quang không cầu kỳ kiểu phố thị, nhưng lại đủ sức khiến người ta nhớ mãi bởi sự mộc mạc, đậm đà và giàu bản sắc. Đó là hương thơm béo ngậy của lợn cắp nách quay vàng ruộm, lớp da giòn tan quyện với vị ngọt tự nhiên của thịt nuôi thả. Là sắc màu rực rỡ của xôi ngũ sắc, không chỉ ngon mà còn mang ý nghĩa cầu may, cầu mùa, thể hiện sự gắn bó giữa con người với đất trời.
Bên cạnh đó, những món ăn như phở chua, khâu nhục, rượu men lá cũng là phần không thể thiếu trong bức tranh ẩm thực địa phương. Mỗi món đều chứa trong nó một câu chuyện: câu chuyện về cách người dân tận dụng sản vật núi rừng, về bữa cơm sum họp trong ngày lễ tết, về sự khéo léo và tinh tế trong lao động. Với Tân Quang, ẩm thực không chỉ để thưởng thức, mà còn là một cách hiểu về văn hóa, về nếp sống và tâm hồn người bản địa.
Nét nguyên sơ ở Nậm An – “viên ngọc xanh” giữa đại ngàn
Nếu Tân Quang là một bức tranh tổng hòa của thiên nhiên và văn hóa, thì khu sinh thái Nậm An là điểm nhấn làm nổi bật vẻ đẹp nguyên sơ ấy. Nậm An tựa như một viên ngọc xanh còn đang “ngủ yên” giữa đại ngàn: hồ nước rộng khoảng 18ha trong xanh, soi bóng núi rừng; những thác nước tung bọt trắng xóa đổ xuống giữa không gian tĩnh lặng; và rừng nguyên sinh bạt ngàn tạo nên bầu không khí mát lành quanh năm.
Điều đặc biệt ở Nậm An không chỉ nằm ở cảnh quan, mà còn ở khả năng mang lại trải nghiệm “sống chậm” cho du khách: đi giữa rừng, nghe tiếng chim gọi bầy, chạm tay vào làn nước mát, và cảm nhận rõ sự tươi mới của thiên nhiên thuần khiết. Đây cũng là nơi du khách có thể hòa mình vào không gian văn hóa độc đáo của đồng bào Dao, cảm nhận nếp sống bản địa trong những điều rất giản dị: từ tiếng nói, trang phục, phong tục cho đến cách người dân ứng xử với rừng và nguồn nước như một phần máu thịt của mình.
Văn hóa Pà Thẻn – ngọn lửa thiêng giữ hồn bản làng
Nhắc đến Tân Quang, không thể không nhắc đến thôn Minh Thượng – cái nôi văn hóa của dân tộc Pà Thẻn. Nơi đây vẫn gìn giữ những phong tục, nghi lễ truyền thống qua nhiều thế hệ như một cách gìn giữ hồn cốt dân tộc. Trong đó, nổi bật nhất là lễ nhảy lửa và lễ cầu mùa – những di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, mang đậm giá trị tâm linh và cộng đồng.
Lễ nhảy lửa không chỉ khiến người xem ấn tượng bởi sự huyền ảo, rực sáng giữa đêm núi rừng, mà còn là biểu tượng của sức mạnh tinh thần và niềm tin vào sự che chở của đất trời. Còn lễ cầu mùa lại thể hiện mối liên kết thiêng liêng giữa con người với thiên nhiên, gửi gắm khát vọng về mùa màng no ấm, đời sống đủ đầy. Những nghi lễ ấy, khi được trải nghiệm ngay tại không gian bản làng, sẽ giúp du khách hiểu rằng: văn hóa ở Tân Quang không phải thứ để trưng bày, mà là một phần sống động của đời sống cộng đồng.
Tiềm năng khai phá – khi sự nguyên bản trở thành lợi thế
Tân Quang vừa nguyên bản, vừa độc bản, nhưng vẫn còn nhiều giá trị chưa được khai thác trọn vẹn. Đó có thể là những tuyến trải nghiệm sinh thái còn đang chờ được kết nối, những câu chuyện văn hóa chưa được kể hết, hay những sản vật địa phương chưa được đưa ra thị trường rộng lớn. Tuy nhiên, chính việc “chưa bị khai thác quá mức” lại là một lợi thế quý giá.
Sự mộc mạc và chân thành của Tân Quang tạo nền tảng để phát triển du lịch bền vững: du lịch tôn trọng thiên nhiên, tôn trọng văn hóa, đặt cộng đồng địa phương ở trung tâm và lấy trải nghiệm thật làm giá trị cốt lõi. Nếu được đầu tư đúng hướng, Tân Quang hoàn toàn có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thiên nhiên, thích khám phá bản sắc dân tộc và tìm kiếm những hành trình có chiều sâu.
Chúng tôi tin rằng, khi những giá trị nguyên sơ được đánh thức, Tân Quang sẽ không chỉ là miền đất của niềm tự hào quê hương, mà còn là điểm hẹn của những hành trình khám phá – nơi con người tìm lại sự gắn kết với thiên nhiên, với văn hóa bản địa và với những giá trị bền vững cho tương lai.
